Iedereen heeft er wel eens van gehoord: antioxidanten. Je ziet het op verpakkingen van superfoods, in reclames voor huidcrèmes en supplementen of in gezondheidsblogs. Maar wat zijn antioxidanten eigenlijk? Hoe werken ze in je lichaam? En belangrijker nog: hoe zorg je ervoor dat je er dagelijks genoeg van binnenkrijgt?
Antioxidanten zijn stoffen die je lichaam beschermen tegen schade door vrije radicalen. Ze neutraliseren deze instabiele moleculen, waardoor oxidatieve stress vermindert. Dit helpt je cellen gezond te houden, veroudering af te remmen en je weerstand te versterken.
Het zijn moleculen die vrije radicalen neutraliseren. Klinkt technisch, maar stel je voor dat in je lichaam de hele dag onruststokers rondlopen. Die noemen we vrije radicalen. Dat klinkt misschien heftig en dat is het soms ook, maar gelukkig kun je dat heel erg beperken (ik vertel je later hoe!). Als die onruststokers of vrije radicalen hun gang kunnen gaan, maken ze je cellen kapot en beschadigen ze je DNA, eiwitten en andere belangrijke weefsels.
En daar komen antioxidanten dus in beeld. Dat zijn een soort van je persoonlijke bodyguards, die een elektron (een bestandsdeel) geven aan zo’n radicaal, zodat hij weer rustig wordt en jou niet meer kan beschadigen.
Als je te weinig antioxidanten in je lichaam hebt, kunnen die vrije radicalen hun gang blijven gaan en ontstaat er oxidatieve stress in je lijf. Dat kun je echt zien als chaos in je cellen. Oxidatieve stress staat in verband met veroudering, chronische ontstekingen, hart- en vaatziekten, diabetes, sommige vormen van kanker en nog veel meer ziektebeelden. Dus antioxidanten zijn best belangrijk, ze spelen een grote rol in de bescherming van je lijf.
Even op een rijtje wat antioxidanten precies voor je doen:
Je kunt het eigenlijk zo zien: Antioxidanten houden je lichaam schoon en kalm. Als een soort schoonmaakploeg en bewakingsdienst in één. Zonder antioxidanten voel je je sneller uitgeput, vatbaarder en merk je misschien direct verschil in je huid en hormonen.
Vrije radicalen zijn de instabiele moleculen die cellen en weefsels beschadigen. Ze missen een elektron en gaan als een soort wanhopige zoekers door je lichaam op zoek naar dat elektron. Daarbij pakken ze die van gezonde cellen en in ruil daarvoor, beschadigen ze die cellen weer.
Dit proces veroorzaakt oxidatieve schade en dat is letterlijk hoe veroudering en schade op celniveau ontstaat.
Vrije radicalen ontstaan bij:
Je ontkomt er dus niet aan. Maar gelukkig kun je je lichaam helpen ze te balanceren en dat doe je door voldoende antioxidanten binnen te krijgen.
Oxidatieve stress is een disbalans tussen vrije radicalen en antioxidanten. Het leidt tot celschade en wordt in verband gebracht met veroudering en chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten, diabetes en Alzheimer.
Je hebt antioxidanten in verschillende soorten. Ze hebben allemaal een net iets andere functie in je lijf. De belangrijkste (en bekendste) antioxidanten uit voeding zijn:
Wateroplosbare antioxidanten zoals vitamine C kunnen vooral actief zijn in de waterige delen in en rondom cellen, terwijl vetoplosbare ook in het celmembraan kunnen werken en door de bloed-brein-barriere heen kunnen. Dat klinkt ingewikkeld, maar dat betekent eigenlijk dat ze ook in je brein terecht kunnen komen en daar je cellen extra beschermen.
Veel voedingsmiddelen die rijk zijn aan antioxidanten, hebben ook andere belangrijke functies in het lichaam. Bijvoorbeeld Curcumine uit kurkuma is een mooi antioxidant, maar heeft ook heel sterke ontstekingsremmende eigenschappen.
Luister goed naar je lichaam en let op signalen zoals:
Herken je je hierin? Dan is het slim om je voeding (of supplementen) eens kritisch onder de loep te nemen.
Waar zitten antioxidanten in? En hoe krijg je er meer van binnen? Heel simpel. Denk in zoveel mogelijk kleuren en variaties. Hier komt je boodschappenlijstje van voedingsmiddelen die je lijf letterlijk beschermen:
Hiermee laat je voeding echt je medicijn zijn. De meest liefdevolle verzorging voor je lichaam.
Hoewel voeding de basis is, kan suppletie nuttig zijn in bepaalde gevallen:
Een van de mooiste antioxidanten voor ons lichaam is Astaxanthine. Het is de sterkste antioxidant uit de natuur. Tot wel 6000x sterker dan vitamine C en 100x sterker dan vitamine E. Ik ben er heel enthousiast over vanwege dat het zowel wateroplosbaar als vetoplosbaar is en de bewezen anti-aging werking.
We leven in een wereld waarin ons lijf zoveel te verduren krijgt. Luchtvervuiling, stress, kunstlicht, bewerkte voeding, minder slaap... allemaal dingen die extra vrije radicalen veroorzaken. Je kunt ze helaas niet allemaal vermijden, maar je kunt je lijf wel helpen zichzelf beter te beschermen.
Zorg ervoor dat je voldoende antioxidanten binnen krijgt uit voeding en/of supplementen. Eet wat je nodig hebt door te zorgen voor veel kleur en variatie op je bord en zorg goed voor jezelf. Dat helpt sowieso al bij het verlagen van ontstekingen. En hier kun je meer lezen over hoe dat op natuurlijke wijze kan doen.
Deze blog is geschreven door Laura Contreras, orthomoleculair therapeut en geregistreerd darmtherapeut. In de praktijk begeleid ik dagelijks een grote verscheidenheid aan klachten, van spijsverteringsklachten tot vermoeidheid en huidproblemen.
Wil je meer praktische tips en wetenschappelijke inzichten die je écht verder helpen naar een optimale gezondheid? Meld je dan nu aan voor onze Goldes Sunday News en ontvang elke zondag een korte nieuwsbrief.
Singh, A. K., Pandey, P., Tewari, M., Pandey, H. P., Gambhir, I. S., & Shukla, H. S. (2016). Free radicals hasten head and neck cancer risk: A study of total oxidant, total antioxidant, DNA damage, and histological grade. Journal of postgraduate medicine, 62(2), 96–101. https://doi.org/10.4103/0022-3859.180555
Liguori, I., Russo, G., Curcio, F., Bulli, G., Aran, L., Della-Morte, D., Gargiulo, G., Testa, G., Cacciatore, F., Bonaduce, D., & Abete, P. (2018). Oxidative stress, aging, and diseases. Clinical interventions in aging, 13, 757–772. https://doi.org/10.2147/CIA.S158513
Wright, E., Jr, Scism-Bacon, J. L., & Glass, L. C. (2006). Oxidative stress in type 2 diabetes: the role of fasting and postprandial glycaemia. International journal of clinical practice, 60(3), 308–314. https://doi.org/10.1111/j.1368-5031.2006.00825.x
Marfella, R., Quagliaro, L., Nappo, F., Ceriello, A., & Giugliano, D. (2001). Acute hyperglycemia induces an oxidative stress in healthy subjects. The Journal of clinical investigation, 108(4), 635–636. https://doi.org/10.1172/JCI13727
Nagpal, M., & Sood, S. (2013). Role of curcumin in systemic and oral health: An overview. Journal of natural science, biology, and medicine, 4(1), 3–7. https://doi.org/10.4103/0976-9668.107253
Ja, via supplementen kan dat. Hoge doseringen kunnen zelfs schadelijk zijn. Via voeding is overdosering vrijwel onmogelijk, omdat je lichaam daar een natuurlijke balans in houdt.
Ja, mits je kiest voor kwalitatief goede supplementen en ze gebruikt als aanvulling op een gezond dieet. Antioxidanten zijn geen vervanging voor voeding, maar kunnen wel een nuttige aanvulling zijn bij verhoogde behoefte.
Ja, bepaalde antioxidanten zoals vitamine C en E worden vaak in huidverzorgingsproducten toegepast. Ze beschermen tegen UV-schade en stimuleren collageenaanmaak. De effectiviteit hangt echter af van de concentratie en stabiliteit van het product.
Nee. Ze zijn geen wondermiddel, maar ondersteunen je lichaam bij het voorkomen van schade door vrije radicalen. Antioxidanten dragen bij aan een gezonde leefstijl, maar vervangen geen medische behandeling.
Astaxanthine is de krachtigste antioxidant uit de natuur. Verder is synergie belangrijk: vitamine C, E, selenium, polyfenolen en carotenoïden versterken elkaars werking. Daarom is een gevarieerd dieet de beste strategie.
