Oké, laten we even simpel beginnen. Antioxidanten zijn moleculen die vrije radicalen neutraliseren. Klinkt technisch, maar stel je voor dat in je lichaam de hele dag onruststokers rondlopen. Die noemen we vrije radicalen. Dat klinkt misschien heftig en dat is het soms ook, maar gelukkig kun je dat heel erg beperken (ik vertel je later hoe!). Als die onruststokers of vrije radicalen hun gang kunnen gaan, maken ze je cellen kapot en beschadigen ze je DNA, eiwitten en andere belangrijke weefsels.

En daar komen antioxidanten dus in beeld. Dat zijn een soort van je persoonlijke bodyguards, die een elektron (een bestandsdeel) geven aan zo’n radicaal, zodat hij weer rustig wordt en jou niet meer kan beschadigen.

Als je te weinig antioxidanten in je lichaam hebt, kunnen die vrije radicalen hun gang blijven gaan en ontstaat er oxidatieve stress in je lijf. Dat kun je echt zien als chaos in je cellen. Oxidatieve stress staat in verband met veroudering, chronische ontstekingen, hart- en vaatziekten, diabetes, sommige vormen van kanker en nog veel meer ziektebeelden. Dus antioxidanten zijn best belangrijk, ze spelen een grote rol in de bescherming van je lijf.

Even op een rijtje wat antioxidanten precies voor je doen:

• Ze beschermen je cellen tegen schade van vrije radicalen
• Ze helpen ontstekingen in je lichaam verminderen
• Ze ondersteunen je immuunsysteem
• Ze spelen een rol in het vertragen van huidveroudering
• Ze helpen je energieker en vitaler voelen
• Ze ondersteunen je herstel na stress of ziekte

Je kunt het eigenlijk zo zien: Antioxidanten houden je lichaam schoon en kalm. Als een soort schoonmaakploeg en bewakingsdienst in één. Zonder antioxidanten voel je je sneller uitgeput, vatbaarder en merk je misschien direct verschil in je huid en hormonen.

Vrije radicalen zijn de instabiele moleculen die cellen en weefsels beschadigen. Ze missen een elektron en gaan als een soort wanhopige zoekers door je lichaam op zoek naar dat elektron. Daarbij pakken ze die van gezonde cellen en in ruil daarvoor, beschadigen ze die cellen weer. Dat is letterlijk hoe veroudering en schade op celniveau ontstaat.

Vrije radicalen ontstaan bij:

• Ademen (zelfs dan)
• Intensief sporten
• Roken en alcohol
• Luchtvervuiling
• UV-straling van de zon
• Bewerkte voeding
• Chronische stress
• Slaaptekort
• Bloedsuiker pieken
• Te veel of te weinig zuurstof in je lichaam
• Hoge inname van ijzer

Je ontkomt er dus niet aan. Maar gelukkig kun je je lichaam helpen ze te balanceren en dat doe je door voldoende antioxidanten binnen te krijgen.

Je hebt antioxidanten in verschillende soorten. Ze hebben allemaal een net iets andere functie in je lijf. De belangrijkste (en bekendste) antioxidanten uit voeding zijn:

• Vitamine C – wateroplosbaar, werkt in je bloed en bindweefsel
• Vitamine E – vetoplosbaar, beschermt je celmembranen
• Beta-caroteen en carotenoïden – Beta-caroteen is de voorloper van vitamine A, beschermt huid en ogen. Andere caroteinoïden zijn bijvoorbeeld luteïne, lycopeen en Astaxanthine
• Selenium en zink – sporenmineralen die antioxidante enzymen activeren
• Polyfenolen & flavonoïden – plantenstoffen die heel krachtig zijn

Wateroplosbare antioxidanten zoals vitamine C kunnen vooral actief zijn in de waterige delen in en rondom cellen, terwijl vetoplosbare ook in het celmembraan kunnen werken en door de bloed-brein-barriere heen kunnen. Dat klinkt ingewikkeld, maar dat betekent eigenlijk dat ze ook in je brein terecht kunnen komen en daar je cellen extra beschermen.

Veel voedingsmiddelen die rijk zijn aan antioxidanten, hebben ook andere belangrijke functies in het lichaam. Bijvoorbeeld Curcumine uit kurkuma is een mooi antioxidant, maar heeft ook heel sterke ontstekingsremmende eigenschappen.

Luister goed naar je lichaam en let op signalen zoals:

• Vermoeidheid zonder duidelijke reden
• Huid die doffer of ouder lijkt
• Langzaam herstel na stress of ziekte
• Regelmatig ziek worden
• Brain fog, concentratieproblemen
• Chronische ontstekingen (bijv. huid, darmen, gewrichten)
• Gevoeligheid voor zonlicht

Herken je je hierin? Dan is het slim om je voeding (of supplementen) eens kritisch onder de loep te nemen.

💡 Je lichaam moet dus een balans houden tussen vrije radicalen en antioxidanten. Als dat niet lukt, heb je kans op oxidatieve stress.

Waar zitten antioxidanten in? En hoe krijg je er meer van binnen? Heel simpel. Denk in zoveel mogelijk kleuren en variaties. Hier komt je boodschappenlijstje van voedingsmiddelen die je lijf letterlijk beschermen:

• Blauwe bessen, bramen, frambozen, granaatappelpitjes → vol anthocyanen en flavonoïden
• Pure chocolade (min. 70%) → vol flavonoïden, ook goed voor je humeur
• Spinazie, boerenkool, snijbiet → rijk aan luteïne, chlorofyl en vitamine C
• Wortels en zoete aardappel → beta-carotenen in overvloed
• Paprika en kiwi → vitamine C-bommen
• Noten & zaden → veel vitamine E en selenium
• Groene thee → bevat catechinen, een van de krachtigste polyfenolen
• Kurkuma, kaneel, oregano, rozemarijn → verse kruiden zijn antioxidant bommetjes
• Olijfolie (extra vierge) → rijk aan polyfenolen en beschermende vetzuren

Een paar ideeën om antioxidanten makkelijk toe te voegen in je dag:

• Start je dag met een smoothie met blauwe bessen, granaatappel, avocado en citroen
• Voeg kurkuma en zwarte peper toe aan je curry, roerbak of soep
• Maak een salade met rucola, paprika, geitenkaas en granaatappelpitjes
• Drink elke dag een kop groene thee
• Eet regelmatig worteltjes, paranoten of een blokje pure chocola
• Bak met olijfolie in plaats van zonnebloemolie
• Voeg kaneel toe aan je havermout of yoghurt
• Eet 3x per week vette vis zoals makreel of sardines (ook antioxidanten!)

Hiermee laat je voeding echt je medicijn zijn. De meest liefdevolle verzorging voor je lichaam.

We leven in een wereld waarin ons lijf zoveel te verduren krijgt. Luchtvervuiling, stress, kunstlicht, bewerkte voeding, minder slaap... allemaal dingen die extra vrije radicalen veroorzaken. Je kunt ze helaas niet allemaal vermijden, maar je kunt je lijf wel helpen zichzelf beter te beschermen.

Zorg ervoor dat je voldoende antioxidanten binnen krijgt uit voeding en/of supplementen. Eet wat je nodig hebt door te zorgen voor veel kleur en variatie op je bord en zorg goed voor jezelf. Dat helpt sowieso al bij het verlagen van ontstekingen. En hier kun je meer lezen over hoe dat op natuurlijke wijze kan doen.