Voedselvergiftiging Zelftest: Alles wat je moet weten en 5 slimme tips

Voedselvergiftiging ontstaat wanneer je schadelijke bacteriën, virussen of toxines binnenkrijgt via eten of drinken. Je krijgt dan bijvoorbeeld salmonella, E. coli, norovirus binnen of je voedsel is simpelweg bedorven.

De meest voorkomende symptomen van voedselvergiftiging zijn:

• Misselijkheid
• Braken
• Diarree
• Buikkrampen

De klachten beginnen vaak kort na een maaltijd. Soms al binnen een paar uur. Dat is een belangrijk verschil met een buikvirus, waar de klachten vaak iets geleidelijker beginnen en langer aanhouden. In dat geval is het fijn om met een zelftest even te dubbel checken of het echt om een voedselvergiftiging gaat. Als je een voedselvergiftiging op vakantie hebt opgelopen, zijn hier extra tips

Let op: Koorts zie je minder vaak bij voedselvergiftiging. Dat past eerder bij een buikvirus of griep.

Een officiële “thuis-testkit” om voedselvergiftiging vast te stellen bestaat (nog) niet. De meeste mensen gebruiken daarom een symptoom-check of vragenlijst.

Het doel daarvan is absoluut niet om een medische diagnose te stellen, maar om sneller in te schatten of je klachten waarschijnlijk door voedselvergiftiging komen en of je eventueel medische hulp nodig hebt.

Onderstaande vragenlijst helpt je onderscheid te maken. Beantwoord elke vraag met ja of nee.

1. Zijn je klachten (misselijkheid, braken, diarree) kort na een maaltijd begonnen (binnen 2–12 uur)?
2. Hebben anderen die hetzelfde gerecht aten dezelfde klachten gekregen?
3. Heb je recent rauw vlees, vis, rauwe eieren of oude restjes gegeten?
4. Begonnen de klachten plotseling en hevig (binnen enkele uren)?
5. Heb je koorts boven de 38 °C?
6. Heb je naast buikklachten ook verkoudheid, hoesten of spierpijn?
7. Houden je klachten al langer dan 2 dagen aan zonder verbetering?
8. Is er bloed of slijm in je ontlasting?
9. Voel je je extreem uitgeput met spier- of gewrichtspijn?
10. Begonnen de klachten nadat iemand in je omgeving ziek was (gezin, school, werk)?
11. Zijn je klachten vooral diarree en buikkrampen, zonder veel andere symptomen?
12. Had je binnen enkele uren na een maaltijd misselijkheid gevolgd door braken?

• Voornamelijk JA op vragen 1–4, 11, 12→ Grote kans op voedselvergiftiging.
• Voornamelijk JA op vragen 5–7, 9, 10 → Waarschijnlijker een buikvirus of griep.
• ⚠️ JA op vraag 8 → Dit kan wijzen op een ernstige voedselvergiftiging of bacteriële infectie → direct medische hulp inschakelen.

Met deze vragen krijg je snel inzicht in de ernst van je klachten en kan je op basis daarvan goede keuzes maken. Wees ervan bewust dat het nog steeds om een indicatie gaat, geen officiële diagnose. Symptomen kunnen overlappen en dus bij twijfel is het nog steeds belangrijk om een arts te raadplegen.

• Drink veel vocht, bij voorkeur water of ORS (oral rehydration salts).
• Eet licht verteerbaar voedsel: zoals crackers, banaan of rijst. Ik raad altijd aan om voedsel te eten wat je een baby ook zou geven.
• Vermijd zware of vette maaltijden tot nadat je darmen hersteld zijn.
• Rust voldoende uit en luister goed naar je lichaam. Ga het niet pushen of forceren, maar neem echt even de tijd om het te laten herstellen.
• Raadpleeg een arts bij ernstige uitdroging, hoge koorts of aanhoudende klachten.

Ik zie regelmatig in de praktijk dat ook nadat de voedselvergiftiging voorbij is, er (nieuwe) aanhoudende darmklachten zijn. In dat geval kun je er heel veel baat bij hebben om met een specialist aan de slag te gaan en een uitgebreid ontlastingsonderzoek te doen. Zo kom je er precies achter wat er aan de hand is, of er nog aanhoudende ontstekingen zijn of dat er juist nog ongewenste indringers zijn achtergebleven.